Landhuizen & Kastelen (Noord-Brabant - deel 2)

De tweede route in Noord-Brabant is korter dan deel 1 maar er zitten wel vijf kastelen en een landgoed in, dus je zal je tijd weer nodig hebben. Ditmaal gaan we van zuid naar noord en beginnen we in Heeze bij een kasteel uit de 17 eeuw. 

Kasteel Heeze
Kapelstraat 25,
5591 HC Heeze

Kasteel Heeze is een van de laatste bewoonde kastelen van Nederland. Het huidige kasteel is een statig, aan drie zijden omgracht gebouw uit 1660- 1665. Het is ontworpen door Pieter Post, en eigenlijk bedoeld als voorgebouw van het eigenlijke kasteel. Omstreeks 1800 werd het vertrek boven de poortingang tot een ovale muziekkamer verbouwd. Toen zijn ook de wapens van de families Van Tuyll van Serooskerken en van Van Westreenen aangebracht. Deze vervingen het familiewapen van Snoeckaert van Schauburg. Het complex omvat tevens diverse bijgebouwen uit 1735. Hoewel het kasteel bewoond is, is het te bezichtigen. Het bevat een dertigtal kamers, waarvan een aantal fraaie stijlkamers. Genoemd kan worden een merkwaardige badkamer met een zeldzame badkuip, een gobelinzaal met 17e-eeuwse gobelins, waaronder enkele die taferelen uit het leven van Alexander de Grote voorstellen. Ook zijn er enkele fraaie schouwen te bewonderen. 

Op een steenworp afstand in Geldrop staat weer een kasteel, helaas is daar van de weg niets van te zien maar het park is toegankelijk en kent vele doorkijkjes. 

Kasteel Geldrop
Helze 8
5662 JG Geldrop

De eerste bewoners van het kasteel die we in de archieven tegenkomen zijn Philip en Jan van Geldrop, die omstreeks 1350 het kasteel bouwden. De volgende twee eeuwen was het kasteel in bezit van het geslacht Van Horne, maar het werd nauwelijks bewoond. Rond 1600 vestigde Amandus van Horne zich op een woontoren vlak naast het kasteel. In 1616 liet hij het middeleeuwse bouwval opknappen. Dit hooghuis, met karakteristieke trapgevels, vormt nu het middendeel van het huidige kasteel; aan de grachtzijde is het jaartal 1616 in de muurankers nog terug te vinden. Kasteel Geldrop lag in een moeilijk toegankelijk moerassig gebied. Daarom zijn de muren niet heel erg dik. Bescherming tegen ongewenste indringers werd verkregen door de aanleg van verschillende grachtengordels rond het complex. Daarvan zijn nog enkele resten in het park te vinden. Op dit moment vinden in het kasteel vele huwelijksvoltrekkingen en klassieke concerten plaats en Op zolder is een Oudheidkamer ingericht. Hierin zijn diverse oudheidkundige voorwerpen en andere bezienswaardigheden uit het Geldropse van de afgelopen eeuwen te bezichtigen. 

Omdat we toch in een redelijk stedelijk deel van Brabant zitten gaan we als uitzondering op de regel toch maar Helmond in voor een echt stadskasteel. 

Kasteel Helmond
Kasteelplein 1
5701 PP Helmond

Met de bouw van de huidige burcht werd omstreeks 1325 begonnen. Deze diende ter vervanging van een ouder kasteel (bekend als het 't Oude Huys), dat enkele honderden meters ten westen van het huidige kasteel stond, en waarvan opgravingen in 1981 fundamenten van een stenen donjon en voorwerpen aan het licht hebben gebracht. In 1921 werd het eigendomsrecht van het kasteel door de weduwe van de laatste kasteelheer Carel Frederik Wesselman van Helmond, jkvr. Anna Maria de Jonge van Zwijnsbergen en haar beide dochters, overgedragen aan de gemeente Helmond op voorwaarde dat het kasteel slechts ten behoeve van de gemeenteadministratie of voor ander openbaar nut zou worden bestemd. Vanaf 1923 werd het kasteel, na een grondige verbouwing, als raadhuis in gebruik genomen. De ruimte werd te klein in de jaren 70 van de vorige eeuw. Een nieuw gemeentehuis werd in gebruik genomen. Van de gemeentefuncties bleven 2 trouwzalen en de raadzaal in gebruik. In 2001 verhuisde de raadzaal naar een nieuwe locatie in het nabijgelegen Boscotondo. In het kasteel is sinds 1982 Museum Helmond gevestigd. Het kasteel wordt verder gebruikt als trouwlocatie. 

Als we onze weg vervolgen en we de bebouwde kom van Helmond verlaten zijn we al weer snel bij het  volgende kasteel in Aarle-Rixtel.

Kasteel Croy
Croylaan 14,
5735 PC Aarle-Rixtel 

Het kasteel van Croy is een niet meer bewoond kasteel in Aarle-Rixtel, dat onder de gemeente Laarbeek valt. De oudste delen van het kasteel van Croy dateren vermoedelijk uit het midden van de vijftiende eeuw. In 1990 werd het kasteel vanbinnen grondig gerestaureerd en kreeg het de bestemming van kantoor. Het wordt niet meer bewoond, maar huisvest tegenwoordig een aantal bedrijven. 

We vervolgen de route in noordoostelijke richting. Na 70 km op de route komen we langs een Landhuis in de gemeente Cuijk. 

Landgoed Ossenbroek
Heuf 20,
5437 NA Beers

Het gebied, vroeger bestaande uit heide en woeste grond, is in de periode 1750 - 1800 ontgonnen. Er werden onder meer bossen aangelegd met een stelsel van eikenlanen. Toen is ook Huis Ossenbroek gebouwd, bestaande uit een herenhuis en een boerderijdeel. In 1850 werd het huis ingrijpend verbouwd. In 1970 vond een nieuwe restauratie plaats, waarbij de indeling echter geheel werd gemoderniseerd en het boerderijgedeelte met het herenhuis tot één woning werden samengevoegd. In het begin van de 20e eeuw vond een nieuwe verbouwing plaats, waarbij de situatie van 1850 weer gedeeltelijk werd hersteld. De woning werd opnieuw in twee gedeelten gesplitst. 

Na een kleine 80 km zijn we bij de Kraaijenbergse Plassen. De plassen zijn sinds 1968 ontstaan door de winning van industriezand, grind en klei. We volgen de plassen om daarna weer zuidwestelijk te gaan richting Uden, waar we onderlangs rijden naar Heeswijk voor het laatste kasteel van deze route.

Kasteel Heeswijk
Kasteel 4,
5473 VA Heeswijk Dinther

Kasteel Heeswijk is een voormalige waterburcht uit de 11e eeuw. Reeds in het jaar 1080 ontstond er een voorloper van het huidige kasteel, een zogenaamde motte-burcht. In de loop van de middeleeuwen werd de motte (kasteelheuvel) afgevlakt en werd op de
plaats van de burcht een kasteel gebouwd. In 1974 stierf Willem Van den Bogaerde van Terbrugge. Zijn weduwe, Albertine Van den Bogaerde van Terbrugge, riep in 1976 de Stichting Kasteel Heeswijk in het leven. Sinds 1987 is deze stichting volledig eigenaar van het kasteel. Er zijn nu geen adellijke bewoners meer aanwezig. Het kasteel werd in 2005 voor het laatst gerestaureerd. Het huidige kasteelmuseum geeft een beeld van de woonsituatie en de verzameltraditie uit het midden van de 19e eeuw. De Wapenzaal van het kasteel doet dienst als officiële trouwlocatie van de gemeente Bernheze. 

Na dit kasteel rijden we nog een stukje door naar cafetaria/restaurant De Driezeeg in Middelrode.